Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies για να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες των cookies αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησής σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπό μας και βοηθώντας την ομάδα μας να καταλάβει ποια τμήματα του ιστότοπου μας θεωρείτε πιο ενδιαφέροντα και χρήσιμα.
Τιμές PSA ανά ηλικία
Ο καρκίνος του προστάτη ταλαιπωρεί ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών παγκοσμίως, αφού αποτελεί την πιο συνηθισμένη κακοήθη νόσο στους άνδρες. Σύμφωνα με στοιχεία, 1 στους 2 θα εμφανίσει συμπτώματα προστατίτιδας, 7 στους 10 υπερπλασίας προστάτη και 1 στους 7 καρκίνου του προστάτη. Η εξέταση για την πρόληψη αυτών των νόσων ονομάζεται εξέταση PSA. Οι τιμές PSA είναι ανάλογες τις ηλικίας και δεν εμπίπτουν σε κάποιον συνολικό αριθμό.
Η διάγνωση νόσων του προστάτη είναι πολύ εύκολη, και μπορεί να προσδώσει τις καλύτερες δυνατές πιθανότητες για πλήρη ίασή τους. Μην αμελείτε να επισκέπτεστε τον ουρολόγο σας.
Η εξέταση και οι φυσιολογικές τιμές PSA
Το PSA, ή αλλιώς ειδικό προστατικό αντιγόνο (prostate – specific antigen) είναι μια απλή αιματολογική εξέταση. Αποτελεί πρωτεΐνη, η οποία παράγεται στον προστάτη και ευθύνεται για τη ρευστοποίηση του σπέρματος μετά την έξοδό του από το σώμα. Η εξέταση συνταγογραφείται από τον ιατρό. Πριν πραγματοποιηθεί η εξέταση PSA απαιτείται αποχή από την εκσπερμάτιση για τουλάχιστον 3–4 μέρες.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι τιμές PSA δεν είναι συγκεκριμένες για όλο το φάσμα του ανδρικού πληθυσμού. Με την πάροδο των ετών, ο όγκος του προστατικού αδένα αυξάνεται, με αποτέλεσμα να εκκρίνει περισσότερη PSA στον οργανισμό.
Ανάλογα με την ηλικία, φυσιολογικές τιμές PSA θεωρούνται:
- 40-49 ετών: έως 2,5 ng/ml
- 50-59 ετών: έως 3,5 ng/ml
- 60-69 ετών: έως 4,5 ng/ml
- Άνω των 70 ετών: έως 6,5 ng/ml
Σε κάθε περίπτωση, όταν ο ασθενής παρουσιάζει πολύ υψηλές τιμές PSA για την ηλικία του, ή αύξηση της τιμής περισσότερο από 0,75 ng/ml μεταξύ δύο εξετάσεων ανά έτος, θα πρέπει να ελέγχεται διεξοδικά από τον θεράποντα ιατρό του.
Ανεβασμένες τιμές PSA: Είναι αποκλειστικά ένδειξη καρκίνου;
Αν και τα περισσότερα εργαστήρια κατηγοριοποιούν το PSA ως έναν καρκινικό δείκτη, η πρωτεΐνη αυτή δεν φανερώνει αποκλειστικά καρκίνο. Το PSA είναι ένας ειδικός δείκτης για τον προστάτη αλλά όχι και απόλυτα ειδικός για τον καρκίνο του προστάτη. Αυτό σημαίνει ότι τα επίπεδα του PSA στο αίμα μπορεί να αυξηθούν σε πολυάριθμες περιπτώσεις, όπως:
- Καρκίνο του προστάτη
- Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη
- Προστατίτιδα
- Εκσπερμάτιση (και γι’ αυτό συστήνεται η αποχή από αυτήν)
- Κυστεοσκόπηση
- Δακτυλική εξέταση του προστάτη
- Βιοψία προστάτου
- Κατακράτηση ούρων
- Τοποθέτηση ουροκαθετήρα
- Λήψη ορμονών όπως η τεστοστερόνη ή φαρμάκων που επηρεάζουν τα επίπεδά της
- Σε σπάνιες περιπτώσεις, έντονες ασκήσεις όπως η ποδηλασία μπορεί να ανεβάσουν την τιμή του PSA στον οργανισμό.
Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι ορισμένα φάρμακα ή συμπληρώματα μπορεί να μειώσουν την τιμή του PSA. Γι’ αυτό ο ασθενής οφείλει να ενημερώσει τον ιατρό του για οποιαδήποτε λήψη συμπληρωμάτων και φαρμάκων, ακόμα κι αν δεν προορίζονται για τον προστάτη.
Άνοδος στις τιμές PSA: Γιατί ο ρυθμός αύξησης τιμής παίζει σημαντικό ρόλο στη διάγνωση;
Με δεδομένη τη χαμηλή ευαισθησία της μέτρησης PSA, οι θεράποντες ιατροί καλούνται να χρησιμοποιήσουν την εξέταση αυτή και με άλλους τρόπους, προκειμένου να οδηγηθούν σε διάγνωση. Αν τα κύτταρα διπλασιάζονται με ταχύτερο ρυθμό στις περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη από ότι στην ΚΥΠ, κι αν η παραγωγή του PSA είναι μεγαλύτερη στον καρκίνο από ότι στην ΚΥΠ, τότε η ετήσια αύξηση του PSA θα είναι ανάλογη της ασθένειας.
Έτσι, ο ιατρός μπορεί να προχωρήσει σε περεταίρω διαγνωστικές εξετάσεις πριν ανέβει η τιμή του PSA σε πολύ υψηλά επίπεδα, ανάλογα με τον ρυθμό της αύξησης. Για παράδειγμα, για έναν ασθενή με PSA μεγαλύτερο από 4, μια αύξηση στο 4,8 μέσα σε έναν χρόνο είναι σημαντική. Η διάγνωση γίνεται γρηγορότερα, κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο τόσο για τον ιατρό όσο και για τον ασθενή.
Πότε πρέπει να ξεκινήσει η μέτρηση του PSA;
Για έναν ασθενή με μέτρια πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, δηλαδή χωρίς κάποιο ιστορικό, η συστηματική εξέταση συνίσταται να ξεκινά από την ηλικία των 45 ετών. Ασθενείς με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, δηλαδή με έναν συγγενή πρώτου βαθμού ο οποίος τον εμφάνισε, θα πρέπει να εξετάζονται από τα 40. Εκείνοι με πολύ υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, με δύο ή και παραπάνω συγγενής πρώτου βαθμού που εμφάνισαν καρκίνο, οφείλουν να εξετάζονται από τα 38 έτη. Σε κάθε περίπτωση, η εξέταση του προστάτη και η μέτρηση PSA πρέπει να γίνεται μια φορά τον χρόνο.
Υγιείς ασθενής άνω των 75 ετών, οι οποίοι δεν είχαν ποτέ κάποιο ύποπτο εύρημα σε κλινική εξέταση ή συμπτώματα δυσλειτουργίας του ουροποιητικού συστήματος και παρατηρούν φυσιολογικές τιμές PSA, μπορούν να σταματήσουν την τακτική μέτρηση.
Ο ιατρός Χειρουργός Ανδρολόγος-Ουρολόγος Λέκας Αλέξανδρος αποτελεί πολυβραβευμένο μέλος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας κι άλλων συλλόγων. Αν επιθυμείτε να πραγματοποιήσετε εξέταση PSA, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές PSA;
Οι φυσιολογικές τιμές PSA διαφέρουν ανάλογα την ηλικία. Για τους άνδρες έως 60 ετών, όπου θεωρείται κρίσιμη ηλικία για τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, η τιμή PSA δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 4 ng/ml. Με το πέρασμα του χρόνου το μέγεθος του προστάτη αυξάνεται, με αποτέλεσμα να εκκρίνει περισσότερο PSA
Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο ρυθμός αύξησης της τιμής PSA;
Ο ρυθμός αύξησης της PSA παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διάγνωση. Ένας ασθενής που έχει καρκίνο σε πολύ πρώιμο στάδιο μπορεί να το διαγνώσει εγκαίρως, αν ο ιατρός του διασταυρώσει την πρόσφατη εξέτασή του με παλαιότερη. Έτσι, κερδίζουν πολύτιμο χρόνο τόσο ο ιατρός όσο και ο ασθενής που πάσχει από καρκίνο του προστάτη.
Πότε πρέπει να ξεκινήσω να εξετάζω την τιμή PSA;
Η συχνότητα αναλογεί του κληρονομικού κινδύνου που μπορεί να έχει ή όχι κάθε ασθενής. Αν ένας άνδρας έχει μέτριο κίνδυνο μπορεί να ξεκινήσει από τα 45, ενώ κάποιος με υψηλό από τα 40.
Μπορώ να σταματήσω τη συστηματική εξέταση;
Μετά από την ηλικία των 75, ένας υγιής και χωρίς ύποπτα ευρήματα στον οργανισμό άνδρας μπορεί να σταματήσει τη συστηματική εξέταση.