Υπογοναδισμός

Τι είναι ο υπογοναδισμός;

Ο υπογοναδισμός αναφέρεται σε μια κατάσταση όπου υπάρχει ελλιπής παραγωγή τεστοστερόνης, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των αρσενικών φυλετικών χαρακτηριστικών και τη γονιμότητα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να υπάρχει από την γέννηση ή να αναπτυχθεί αργότερα σε κάποια φάση της ζωής ίσως λόγω κάποιου τραυματισμού ή μόλυνσης.

Η τεστοστερόνη, η οποία παράγεται κυρίως από τους όρχεις, αρχίζει και δρα στον άνδρα από την εμβρυική του ζωή. Έπειτα, στην περίοδο της εφηβείας η τεστοστερόνη είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, όπως και για τη φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία και τη γονιμότητα.

Ποια είναι τα αίτια του υπογοναδισμού;

Ο υπογοναδισμός χωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες τον πρωτοπαθή και τον δευτεροπαθή.

Πρωτοπαθής υπογοναδισμός: Όταν υπάρχει βλάβη στους όρχεις οι οποίοι δεν μπορούν να παράγουν τη φυσιολογική ποσότητα τεστοστερόνης που χρειάζεται ο οργανισμός.

Τα πιο συχνά αίτια του πρωτοπαθούς υπογοναδισμού είναι τα εξής:

Κρυψορχία: Αν οι όρχεις δεν κατεβαίνουν φυσιολογικά στο όσχεο , αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία των όρχεων και κατ’ επέκταση στη μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης.

Συγγενείς ανωμαλίες: Όπως το σύνδρομο Klinefelter.

Παρωτίτιδα: Σε περίπτωση που η λοίμωξη συμβεί στην ενήλικη ζωή του άνδρα, υπάρχει κίνδυνος να προκληθεί βλάβη στους όρχεις.

Τραυματισμός τον όρχεων: Μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή τεστοστερόνης, μόνο αν προκληθεί ζημιά και στους δύο όρχεις.

Θεραπείες για καρκίνο: Τόσο η χημειοθεραπεία όσο και η ακτινοβολία (η οποία γίνεται στην περιοχή των όρχεων) μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή της τεστοστερόνης και του σπέρματος. Συνήθως όμως, η μείωση της παραγωγής της τεστοστερόνης είναι παροδική.

Δευτεροπαθής υπογοναδισμός: Όταν υπάρχει πρόβλημα στον υποθάλαμο ή στην υπόφυση του εγκεφάλου. Η γοναδοτροπίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται υπό φυσιολογικές συνθήκες στον υποθάλαμο. Είναι υπεύθυνη να διεγείρει την υπόφυση που παραγάγει την ωοθυλακιοτρόπο (FSH) η οποία θα δώσει το μήνυμα στους όρχεις, για να παράγουν την τεστοστερόνη.

Τα πιο συχνά αίτια του δευτεροπαθούς υπογοναδισμού είναι τα εξής:

Φάρμακα

Παχυσαρκία

Γήρανση

Σύνδρομο Kallmann: Είναι γενετικό σύνδρομο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ελάττωμα στον υποθάλαμο, που δημιουργεί μια ανεπάρκεια της ορμόνης γοναδοτροπίνης.

Παθήσεις της υπόφυσης: Διάφορες παθήσεις, όπως όγκοι της υπόφυσης, χειρουργικές επεμβάσεις αλλά και η ακτινοβολία στην περιοχή μπορεί να είναι αίτια υπογοναδισμού.

Διάφορες λοιμώξεις: Όπως η φυματίωση και το AIDS.

Ποια είναι τα συμπτώματα που παρουσιάζει ο υπογοναδισμός;

Ο υπογοναδισμός μπορεί να εμφανίζει διαφορετικά συμπτώματα αναλόγως με την ηλικία του άνδρα.

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με προεφηβικό υπογοναδισμό είναι τα εξής:

• Κρυψορχία
• Στειρότητα
• Σαρκοπενία
• Λεπτή φωνή
• Μικροί όρχεις
• Γυναικομαστία
• Μειωμένη οστική μάζα
• Ευνουχοειδή χαρακτηριστικά
• Μη σύγκλειση των επιφύσεων
• Αύξηση ύψους κατά την ενήλικη ζωή
• Αραιή τριχοφυΐα προσώπου και σώματος
• Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία και δραστηριότητα

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με τον υπογοναδισμό των ενηλίκων είναι τα εξής:

• Εξάψεις
• Σαρκοπενία
• Αίσθημα κόπωσης
• Στυτική δυσλειτουργία
• Μειωμένη οστική μάζα
• Καταθλιπτικές σκέψεις
• Απώλεια ερωτικής επιθυμίας
• Απώλεια σωματικού τριχώματος
• Απώλεια ενεργητικότητας και δύναμης
• Αυξημένο σωματικό βάρος ή παχυσαρκία
• Σπανιότερες και αδύναμες πρωινές στύσεις

Πως διαγιγνώσκεται ο υπογοναδισμός;

Η διαδικασία εντοπισμού του υπογοναδισμού ξεκινά με τη λήψη ενός εκτεταμένου ιστορικού από τον ιατρό και συνεχίζεται με την πραγματοποίηση μιας σωματικής εξέτασης. Ευρήματα όπως η μείωση του μεγέθους των όρχεων, αλλαγές στη μυϊκή δομή και στην τριχοφυΐα, μπορεί να υποδηλώσουν υπογοναδισμό.

Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης χρησιμοποιούνται διάφορες εξετάσεις, όπως:

• Ορμονικές αιματολογικές εξετάσεις
• Ακτινολογικός έλεγχος της υπόφυσης
• Έλεγχος για χρωμοσωμικές ανωμαλίες

Ποια είναι η θεραπεία του υπογοναδισμού;

Η θεραπεία του υπογοναδισμού εξαρτάται από τα αίτια που τον προκάλεσαν όπως επίσης και από την ηλικία, την ανάγκη ανακούφισης από τα συμπτώματα (αποκατάσταση της libido) και την επιθυμία τεκνοποίησης.

• Αν το πρόβλημα προέρχεται από τραυματισμό στους όρχεις και επηρεάζεται η παραγωγή της τεστοστερόνης, τότε η θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση τεστοστερόνης.
• Αν το πρόβλημα αφορά κάποιον όγκο στην υπόφυση τότε η αντιμετώπιση είναι χειρουργική ή με ακτινοβολία.
• Αν τίθεται θέμα υπογονιμότητας συνδεδεμένο με τον υπογοναδισμό, ίσως πρέπει να εξεταστεί η επιλογή της εξωσωματικής καθώς η υπογονιμότητα δεν μπορεί πάντα να αποκατασταθεί με κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Ο Χειρουργός Ανδρολόγος-Ουρολόγος Λέκας Αλέξανδρος αποτελεί πολυβραβευμένο μέλος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας κι άλλων συλλόγων. Εάν υποπτεύεστε πιθανή λοίμωξη, παρατηρήσετε ανησυχητικά συμπτώματα, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του.